Ścieżka radości

Fragment

Pobierz pdf z fragmentem książki (pierwszych 18 stron)

 

 

Chwila ciszy

Z pierwszych badań nad wpływem transu na mózg oraz z nielicznych badań na ten temat, które jeszcze są prowadzone na świecie, wynika, że ​​stan transu zmienia połączenia pomiędzy różnymi obszarami mózgu. A dokładniej obszarami mózgu zaangażowanymi w zarządzanie informacjami pochodzącymi ze środowiska zewnętrznego (na przykład grzbietowa przednia kora obręczy, wyspa), a także w zarządzanie informacjami związanymi ze samoświadomością (tylna kora obręczy – sieć trybu domyślnego); działają inaczej, gdy osoba jest w stanie transu (wyniki uzyskane u piętnastu badanych[1]). Ponadto obszary mózgu zaangażowane w percepcję zmysłową (w szczególności kora słuchowa i wzrokowa) wykazują odmienną aktywację, gdy osoba znajduje się w stanie transu, w porównaniu ze stanem zwykłej świadomości (wyniki uzyskane u ośmiu osób w tzw. transie „mediumicznym” w porównaniu z ośmioma osobami z grupy kontrolnej[2] oraz u piętnastu osób w transie). Wydaje się, że aktywność elektryczna mózgu charakteryzuje się modyfikacją rytmów beta, zwłaszcza w okolicy czołowej, ciemieniowej i potylicznej – obszary te są szczególnie znane ze swojego zaangażowania w samopercepcję (wyniki uzyskane u podmiotu będącego ekspertem[3]).

Porównanie podmiotu-eksperta z siedemdziesięcioma ośmioma osobami z grupy kontrolnej również ujawnia przeniesienie dominacji lewej półkuli i przednich obszarów przedczołowych na dominację prawej półkuli i tylnych obszarów somatosensorycznych[4].

Co więcej, aktywność mózgu w odpowiedzi na stymulację magnetyczną wydaje się zwiększona, gdy jest ona stosowana na poziomie czołowym, podczas gdy reakcja ta maleje, gdy stymulacja jest stosowana na poziomie ciemieniowym (jeden pacjent[5]). Obserwacje związane ze stymulacją czołową mogą odzwierciedlać szczególną uwagę skupioną na doświadczeniach wewnętrznych, ostrości zmysłów, obrazach mentalnych charakterystycznych dla transu; podczas gdy spadek obserwowany podczas stymulacji ciemieniowej może odzwierciedlać zmniejszenie świadomości otoczenia.

Wszystkie te wstępne obserwacje odzwierciedlają subiektywne odczucia zgłaszane przez ludzi w transie, a mianowicie szczególny stan zaabsorbowania, charakteryzujący się odmiennym postrzeganiem siebie i swojego otoczenia[6].

 

IV

Ostatnie obrazy filmu Fabienne Berthaud, Un monde plus grand, przepływają przez ekran paryskiego kina Le Nouvel Odéon. Moi przyjaciele, Annick Cojean, Fabrice Midal i Francis też tu są. Prywatny seans wyłącznie dla nas. Ściskamy dłonie bez słowa. Nic nie mówić, zostawić w spokoju tę chwilę, gdy sala gaśnie, gdy wszystko gaśnie. Ciemność…

Osiemnaście lat walki o to, by nauka zaakceptowała trans jako poważny przedmiot badań, przewija się w mojej głowie. Pierre Etevenon, Pierre Flor-Henry, Yakov Shapiro, Guillaume Dumas, Francis Taulelle, Marc Henry, Edward Frenkel, Jean-Pierre Lablanchy, Cédric Villani, Patrick Lemoine, Steven Laureys, Audrey Vanhaudenhuyse, Olivia Gosseries, Antoine Bioy, Marie-Carmen Castillo, Alexandre Lehmann, Sarah Schimchowitsch – to pierwsi naukowcy, którzy zgodzili się towarzyszyć mi w tej przygodzie. Steven gra w filmie samego siebie. Uznał, że to ważne, by wnieść własny udział. Czyż nasze zachodnie społeczeństwo nie jest jedynym, które zaniedbało korzystanie z tego potencjału?

Badania antropologiczne rzeczywiście wykazały, że z czterystu osiemdziesięciu ośmiu badanych społeczeństw z całego świata ponad 90% miało zinstytucjonalizowaną formę praktyki transu[7]. Stan ten jest zazwyczaj wywoływany w ramach rytuału za pomocą różnych technik, takich jak gra na bębnie, taniec, rośliny psychoaktywne i ruchy wirujące, ale nigdy jeszcze poprzez samą wolę i bez jakiegokolwiek rytuału. Trans poznawczy wywołany samą siłą woli ma tę szczególną cechę. To dzięki temu mógł wkroczyć do świata nauki, pokazując wreszcie, jak bardzo godnym zainteresowania tematem jest trans.

Bo jeśli nasze społeczeństwo zrobiło tak wiele, by uczynić z nas istoty bardziej uczone, to tradycyjne społeczeństwa zawsze starały się uczynić nas istotami bardziej świadomymi. Czas kryzysu, którego doświadczamy, i globalny ruch zainteresowania tymi prastarymi technikami pokazują, że nadszedł czas, aby się zjednoczyć. Połączyć uczoność i świadomość, intelekt i postrzeganie, wreszcie połączone w jedno, w służbie naszej przyszłości, przyszłości, gdzie szacunek, poszerzenie poznawcze, autonomia i radość będą cementować społeczeństwo, nareszcie pogodzone ze swoim człowieczeństwem. Wolnym i szczęśliwym, że może współpracować ze wszystkimi żyjącymi istotami. Czyż nie jest to prawdziwie ekologiczna postawa, którą wszyscy powinniśmy przyjąć?

Skarżyłam się, że przyszło mi grać w grę, której reguł nie znałam. Ale na tym właśnie polega jej piękno. Wtedy tego nie rozumiałam. Nieznajomość reguł popchnęła mnie do kreowania siebie od nowa, do czerpania głębiej z nieznanych mi dotąd zasobów. Trans zakwestionował moje schematy myślowe, przekonania, stosunek do świata. Stawiając mnie twarzą w twarz z tymi nowymi doświadczeniami, trans stał się dla mnie źródłem kreatywności. Jak dziecko popychane do postawienia pierwszych kroków, musiałam rzucić się w przepaść, nie wiedząc, co się stanie. I upadłam. Wiele razy. Aż któregoś dnia ta utrata równowagi wprawiła moje nogi w ruch, którego nie znałam. Zaczęłam chodzić dzięki temu, że straciłam równowagę, że skoczyłam w nieznane. Dzieci dobrze to znają.

Wiedzą też, że bawiąc się, wynajdują zasady na bieżąco i na potrzeby historii, w miarę jak uczą się tego, czego mają się nauczyć i na miarę ich potrzeby przeżywania sytuacji, w których czują się dobrze, które je naprawiają, ponownie łączą je z radością, jaka płynie ze stawienia czoła lękom, z odkrycia nowych doznań, bezkresnego świata wyobraźni, cudownego kontynentu, gdzie towarzyszą im niezwykli towarzysze.

To właśnie tracimy w wieku dorosłym, który kształtujemy, stawiając na pierwszym miejscu naszą inteligencję analityczną. Potrzeba kontroli, jaką generuje ta forma inteligencji, i nasz strach przed jej utratą sprawiły, że zatraciliśmy radość z eksploracji. Pozostają nam gry wirtualne, bo nie wiemy, że najpiękniejsza gra jest tuż-tuż, na odległość transu.

Zgoda na to, by doświadczać „tego, co większe ode mnie”, pomogła mi odnaleźć ścieżkę radości.

W ostatnich obrazach filmu, które przesuwają się po ekranie, czuję rosnącą energię i siłę. Rośnie, iskrzy, przebiera nogami. Na myśl o wszystkim, co się przed nami otwiera. Bergson mawiał, że idea przyszłości jest bardziej płodna od samej przyszłości[8]. Ta myśl jest obecna we wszystkich znakach, do których miałam dostęp. W wydarzeniach opisanych w niniejszej książce, którą piszę z perspektywy przyszłości. Dlatego ośmielam się puścić oko do przeszłości z mojej przyszłości.

Rok 2021: dzięki staraniom profesora Antoine’a Bioya i doktor Audrey Vanhaudenhuyse Narodowe Centrum Badań Kosmicznych zaakceptowało projekt polegający na oszacowaniu efektów transu w warunkach nieważkości i ich ewentualnej wartości dla astronautów podczas lotu samolotem Airbus Zero-G.

W Szpitalu Uniwersyteckim w Liège, pod kierunkiem doktor Gosseries i doktor Vanhaudenhuyse, zaczyna się pierwsze na świecie badanie wpływu transu kognitywnego na pacjentów onkologicznych, przy współpracy Uniwersytetu w Liège, Giga Consciousness i TranceScience Institut[9]. Profesor Antoine Bioy i profesor Marie-Carmen Castillo otwierają na uniwersytecie Paris 8 i obejmują nadzorem dwa pierwsze kierunki studiów podyplomowych związanych z transem: Badania nad transem i Praktyka transu.

A w tym czasie… Abraham Poincheval, François Féron i ja spotykamy się z okazji wystawy Un autre monde///dans notre monde (Inny świat///w naszym świecie) zorganizowanej przez Frac (Fonds régional d’art contemporain – Regionalny Fundusz Sztuki Współczesnej) regionu Prowansja – Alpy – Lazurowe Wybrzeże, by mówić o transie. Jakie następne wyzwanie stawia sobie Abraham? Spacer w chmurach[10]. Każdy musi sam zdecydować w pewnym momencie – mówi – czy miejsce, po którym chodzi, jest przestrzenią wolności.

Twoje imię na ekranie. Twoje imię połyskuje wśród napisów końcowych. To ty popchnęłaś mnie, bym miała odwagę kroczyć drogą mojego serca, iść w kierunku, przeciwko któremu głośno protestował mój rozum. To trudne doświadczenie z czasem nabrało sensu. Najpierw okrutnego, bo pokazało mi, że nie byłam wystarczająco uważna na znaki, choć już szłam moją drogą. Ślepa. Zgnuśniała od starych nawyków. Zamotana w przekonaniach. I ślepa, tak. Ale wszystko się zmienia. Teraz to wiem. Dlatego dziękuję. Dziękuję tym, którzy pomogli mi na mojej drodze. Dziękuję szamanom i szamankom, którzy umieli ochronić i przekazać dalej tę wiedzę.

Dzięki niej odkryłam, że doświadczanie transu oznacza akceptowanie tego, że nie wiem już, kim jestem i że – skoro nie wiem, kim jestem – mam wolność stania się tym, kim jestem.

Dzięki niej odkryłam znaczenie świętości. Korzeń duchowości jest w każdym z nas i te lata badań, nareszcie, budzą się, budzą mnie, budzą innych.

Ścieżka radości.

[1] M.J. Hove i in., Brain Network Reconfiguration and Perceptual Decoupling During an Absorptive State of Consciousness, „Cereb. Cortex”, 26, 2016, 3116–3124.

[2] A.G. Mainieri i in., Neural Correlates of Psychoticlike Experiences During Spiritual-Trance State, „Psychiatry Res Neuro‑ imaging”, nr 266, 2017, s. 101–107.

[3] P. Flor-Henry i in., Brain Changes during a Shamanic Trance: Altered Modes of Consciousness, Hemispheric Laterality, and Systemic Psychobiology, „Cogent Psychology”, nr 4, 2017, 1313522.

[4] Ibid.

[5] O. Gosseries i in., Behavioural and Brain Responses in Cognitive Trance: A TMS-EEG Case Study, „Clin Neurophysiol”, nr 131, 2020, 586–588.

[6] Dziękuję Francisowi Taulelle, Audrey Vanhaudenhuyse i Olivii Gosseries za pomoc w napisaniu tego rozdziału.

[7] Erika Bourguignon, A Framework for the Comparative Study of Altered States of Consciousness, w: Erika Bourguignon, Religion, Altered States of Consciousness and Social Change, Ohio State University Press 1973.

[8] Henri Bergson, O bezpośrednich danych świadomości, przeł. Karolina Bobrowska, Vis-a-Vis/Etiuda 2017.

[9] https://www.giga.uliege.be/cms/c_6462781/fr/etude-clinique-pionniere-sur-les-effets-de-l-apprentissage-de-la-transe-pour-des-patients-oncologiques-recherche-de-volontaires

[10] Nathan Joubioux, Promenade au-dessus des nuages gabonais, „Cult”, Euronews, 21 listopada 2019, https://fr.euronews. com/2019/11/21/promenade-au-dessus-des-nuages-gabonais.